Η Ασύρματη Απειλή εισβάλλει στις Ζωές μας- Τεύχος 2ο

Εισαγωγή
H ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, αν και αόρατη, έχει υπόσταση: αποτελεί προϊόν κυμάτων ηλεκτρικής και μαγνητικής ενέργειας τα οποία διοχετεύονται στον ελεύθερο χώρο. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα όλων είναι το φυσικό φως, που είναι η πλέον ορατή μορφή ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας. Ωστόσο, εξαιτίας κυρίως της ανάπτυξης της τεχνολογίας, η διοχέτευση ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας στον ελεύθερο χώρο έχει αυξηθεί δραματικά.

Ποιες είναι οι επιδράσεις της

Oι επιδράσεις της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας διακρίνονται στις θερμικές και στις μη θερμικές. Oι πρώτες οφείλονται στην αύξηση της θερμοκρασίας των ιστών του ανθρώπινου οργανισμού από την ακτινοβολία που προσπίπτει σε αυτούς. Oι επιπτώσεις στην υγεία εμφανίζονται όταν η θερμοκρασία του σώματος αυξηθεί πάνω από 1 βαθμό Κελσίου. Oι μη θερμικές επιδράσεις αντίθετα προκαλούνται με όλους τους άλλους τρόπους εκτός από την αύξηση της θερμοκρασίας στους ιστούς του ανθρώπινου οργανισμού. Ένα καλό παράδειγμα μη θερμικής επίδρασης, είναι οι επιληπτικές κρίσεις που προκαλούνται σε ευαίσθητα άτομα από τη χρήση διακοπτόμενου φωτός ή μεταβολές που έχουν παρατηρηθεί σε χρωμοσώματα και γονίδια. Oι μη θερμικές επιδράσεις οφείλονται στο γεγονός ότι ο ανθρώπινος οργανισμός είναι ένας ευαίσθητος ηλεκτροχημικός μηχανισμός.


Τα συμπτώματα και οι πιθανές ασθένειες

Η άποψη εκείνων που υποστηρίζουν ότι θα πρέπει να είμαστε πιο προσεκτικοί όταν κάνουμε χρήση της ασύρματης τεχνολογίας είναι ξεκάθαρη: οι συνέπειες μπορεί να είναι βλαβερές. Τα αποτελέσματα επιδημιολογικών και πειραματικών μελετών σε κύτταρα και πειραματόζωα συνηγορούν υπέρ της άποψης ότι η ένταση της ακτινοβολίας κινητής τηλεφωνίας κάτω από τα όρια ασφαλείας είναι επιβλαβής, με συμπτώματα όπως: πονοκέφαλοι, κόπωση, προσωρινή απώλεια μνήμης, μείωση των μαθησιακών ικανοτήτων, ενώ μπορεί να προκληθεί ακόμη και κακοήθης όγκος του ακουστικού νεύρου. Αυτό δεν σημαίνει, βέβαια, ότι όλοι όσοι χρησιμοποιούν κινητό τηλέφωνο θα παρουσιάσουν συμπτώματα ή κάποια πάθηση. Να σημειωθεί εδώ πως, όπως επεσήμαναν ειδικοί, οι επιπτώσεις αυτές δεν έχουν επιβεβαιωθεί σε ανθρώπινους οργανισμούς, από τη στιγμή που δεν είναι δυνατόν να γίνουν πειράματα σε αυτούς.

Ποιοι είναι πιο ευάλωτοι;

Στο ερώτημα αυτό η απάντηση των ειδικών εστιάζει στα παιδιά, επειδή τόσο ο εγκέφαλός τους όσο και ολόκληρος ο οργανισμός τους αναπτύσσονται συνεχώς. Επιπλέον το πάχος του κρανιακού οστού των παιδιών είναι πολύ μικρότερο εκείνου των ενηλίκων και η ακτινοβολία διεισδύει στον εγκέφαλο πολύ πιο εύκολα. Μελέτες έχουν συσχετίσει την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία με καρκίνους διάφορων ειδών, ανάμεσα στους οποίους και η παιδική λευχαιμία. Oι ειδικοί τονίζουν ότι δεν είναι δυνατόν να προβλεφθεί τι θα συμβεί σε βάθος χρόνου αν γίνεται αλόγιστη χρήση κινητού τηλεφώνου από ένα παιδί, είτε τηλεφωνεί, είτε το τοποθετεί στα ρούχα του. Γι’ αυτό, συνιστούν να αποφεύγεται τελείως η χρήση του κινητού στο αυτί παρά μόνο για επείγουσες περιπτώσεις και για μικρή διάρκεια (μισό έως ένα λεπτό την ημέρα).
Η περιορισμένη και ασφαλής χρήση των κινητών και γενικά της ασύρματης τεχνολογίας από τα παιδιά αποτελεί ένα μεγάλο «στοίχημα» των γονέων. Η δυσκολία ίσως έγκειται στο γεγονός ότι η βιομηχανία ασύρματης τεχνολογίας στηρίζει μεγάλο μέρος των κερδών της στα παιδιά, που δελεάζονται από τις τεχνολογικές εξελίξεις. Αυτό καθίσταται σαφές και από μια έρευνα που ο καθηγητής Hardell και η ομάδα του διεξήγαγαν στη Σουηδία. O καθηγητής Hardell δήλωσε σχετικά: «Η έρευνά μας έδειξε ότι τα περισσότερα παιδιά στη Σουηδία ηλικίας 7-14 ετών κάνουν συστηματική χρήση κινητών ή ασύρματων τηλεφώνων. Επιπρόσθετα, η έρευνα έδειξε ότι τα ποσοστά χρήσης hands free είναι πολύ χαμηλά».

Ασύρματες Συσκευές και Τρόποι Προστασίας

Κινητά τηλέφωνα: Η ολοένα αυξανόμενη χρήση του κινητού τηλεφώνου στο εσωτερικό σπιτιών και γραφείων έχει το εξής μειονέκτημα: Σε αντίθεση με το εξωτερικό περιβάλλον, οι εσωτερικοί χώροι αναγκάζουν το κινητό τηλέφωνο να εκπέμπει μεγάλη ισχύ, ώστε η εκπεμπόμενη ακτινοβολία να φτάσει στον πλησιέστερο σταθμό βάσης.

Ασύρματα τηλέφωνα: Τα σύγχρονα ψηφιακά ασύρματα τηλέφωνα DECT (Digital Enhanced Cordless Telephones) εκπέμπουν συνεχώς (δηλαδή ανεξάρτητα εάν υπάρχει κλήση ή όχι) ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία στην περιοχή συχνοτήτων της κινητής τηλεφωνίας. Η ακτινοβολία αυτή είναι πολύ διεισδυτική και μπορεί να περάσει ακόμα και τους τοίχους των διαμερισμάτων. Έχουν γίνει μελέτες που έχουν δείξει ότι η μόνιμη ακτινοβόληση των ανθρώπων με τη συσκευή βάσης του ασύρματου ψηφιακού τηλεφώνου είναι υπεύθυνη για την παρατηρούμενη διαταραχή ύπνου, αφού επηρεάζονται τα επίπεδα της μελατονίνης, μιας ορμόνης που παράγεται στον εγκέφαλο και βοηθά τον οργανισμό μας να γνωρίζει πότε είναι ώρα για ύπνο και πότε είναι η ώρα για να ξυπνήσουμε. Η μελατονίνη προστατεύει επίσης τον εγκέφαλο από νευροεκφυλιστικές ασθένειες.

Aσύρματα δίκτυα: Τα ασύρματα δίκτυα γίνονται όλο και πιο δημοφιλή, είτε σε οικιακούς είτε σε επαγγελματικούς χώρους. Τα δίκτυα αυτά αποτελούνται από τις συσκευές πρόσβασης και τον υπολογιστή. Oι συσκευές πρόσβασης (access point) με ή χωρίς εμφανή κεραία εκπέμπουν ακτινοβολία στη ζώνη συνήθως των 2,5 GHz, και πρέπει να βρίσκονται μακριά από τα ζωτικά όργανα του σώματος. H ακτινοβολία που εκπέμπεται από την ασύρματη κάρτα δικτύου -που είναι ενσωματωμένη στον φορητό υπολογιστή- σε μικρή απόσταση (π.χ. 40-50 εκ.), θεωρείται, σύμφωνα επιστήμονες επικίνδυνη.

Τρόποι προστασίας

Για τα κινητά τηλέφωνα:
• Όχι στο κινητό το βράδυ
• Αποφεύγετε τη συνομιλία με το κινητό κολλημένο στο αυτί.
• Χρησιμοποιείτε ενσύρματο hands free ή ασύρματο blue tooth. Εκτιμάται ότι οι επιπτώσεις από την ακτινοβολία τους είναι μειωμένες.
• Προσέχετε πού και πώς τοποθετείτε το κινητό σας. Αποφεύγετε να το βάζετε στην τσέπη σας. Αν αυτό είναι απαραίτητο, τοποθετήστε το με τέτοιο προσανατολισμό ώστε η πίσω πλευρά να μην εφάπτεται στο σώμα, καθώς αυτή είναι η πλευρά από την οποία τα περισσότερα κινητά εκπέμπουν τη μέγιστη ένταση ακτινοβολίας.
• Μην εμπιστεύεστε τα αυτοκόλλητα, που τοποθετούνται στο πίσω μέρος του κινητού και υποτίθεται ότι απορροφούν την ακτινοβολία που εκπέμπεται. Αυτή τους η ιδιότητα δεν έχει επιβεβαιωθεί από τις μετρήσεις.

Για τα ασύρματα τηλέφωνα
• Τοποθετήστε τη βάση του ασύρματου τηλεφώνου στη μακρύτερη δυνατή απόσταση από χώρους που συνήθως περνάτε αρκετές ώρες. Η ακτινοβολία της είναι πολύ διεισδυτική.
• Μην τοποθετείτε τη βάση του ασύρματου τηλεφώνου κοντά στο κρεβάτι σας. Εάν αυτό είναι αναγκαίο, τοποθετήστε γύρω από αυτήν ένα μεταλλικό πλαστικοποιημένο πλέγμα.
• Εφόσον υπάρχει η δυνατότητα, π.χ. έχετε και σταθερό τηλέφωνο, είναι προτιμότερο να θέτετε εκτός λειτουργίας τη βάση του ασύρματου τηλεφώνου κατά τη διάρκεια της νύχτας, καθώς η παρατεταμένη ακτινοβόληση μπορεί να επηρεάσει τον ύπνο.
• Γενικώς, αποφεύγετε να μιλάτε με το ασύρματο τηλέφωνο και προτιμήστε το σταθερό. Εάν πάλι είναι αναγκαίο, ελαχιστοποιήστε τη συνομιλία ή μιλάτε με ανοιχτή ακρόαση ή με τη χρήση hands free ή blue tooth (υπάρχει αυτή η δυνατότητα σε μερικά μοντέλα).

Για τους ασύρματους υπολογιστές
• Τοποθετήστε το φορητό υπολογιστή ή τα εξαρτήματα ασύρματης σύνδεσης μακριά από ζωτικά όργανα του σώματος, όπως τα γεννητικά όργανα.
• Χρησιμοποιήστε πλαστικοποιημένο πλέγμα παρεμπόδισης της ακτινοβολίας.


Τα αποτελέσματα της έρευνας που διεξήχθη στο σχολείο μας

Σύμφωνα με την έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε τμήματα της Α, Β, και Γ Λυκείου, σε δείγμα 100 μαθητών, περίπου 4 στα 5 παιδιά (σε ποσοστό 87.5%) διαθέτουν ηλεκτρικό υπολογιστή και ακόμη το 34% έχει στην κατοχή του παραπάνω από έναν. Οι νέοι «ξοδεύουν» περίπου δυο ώρες την ημέρα στον υπολογιστή, με περιπτώσεις από 30 λεπτά έως και «βαριά» οκτάωρα. Δικτυωμένοι σε ποσοστό 68.5% είναι οι κάτοχοι ηλεκτρονικών υπολογιστών με ισότιμη προτίμηση σε ασύρματα (Wi-Fi) και ενσύρματα modem. Για downloading (κατέβασμα ) δεδομένων ενδιαφέρεται το 72.1% ενώ το 21.5% αφήνει το υπολογιστή μόνο του να κατεβάζει όλο το 24ωρο. Laptop διαθέτει το 20% των ερωτηθέντων. Τέλος όσον αφόρα τα κινητά το συντριπτικό 96.7% έχει ένα ενώ το 30% έχει κατά μέσο όρο δεύτερο κινητό. Ενώ ανησυχητικό φαίνεται το ότι το έχουν κοντά τους περίπου 18 ώρες το 24ωρο, μιλούν μόνο 2 ώρες σε σύνολο ημέρας. Άρα σαν συμπέρασμα έχουμε ότι ξεπερνάμε κατά πολύ τα όρια έκθεσης στην ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία και σοφό θα ήταν να πάρουμε τα μέτρα μας.

Το Αφιέρωμα επιμελήθηκαν οι μαθητές:
Γιώργος Λάμπρου, Δημήτρης Ντάγιας, Σπύρος Μπαλέσιας